OLGA
(De Blauwe Engel)

Olga (De Blauwe Engel)

Op 15 juni 2009 is het precies 125 jaar geleden dat de spoorlijn Groningen – Delfzijl is geopend. De elementen van 30 kilometer spoor vormen de ingrediënten van een cultureel festival dat plaatsvindt in juni 2009. Speciaal voor het evenement is er een letterlijk reizende voorstelling gemaakt: Olga. Oftewel De Blauwe Engel… Een theatervoorstelling van drie kwartier, de afstand van Delfzijl naar Groningen. Een theater waar men niet naartoe hoeft te reizen, maar dat mensen ophaalt in de eigen woonplaats. De passagiers zijn het publiek, de reis is onderdeel van de voorstelling. De voorstelling wordt opgevoerd voor scholen (2 tot en met 10 juni) en als vrije voorstelling (15 tot en met 21 juni).

Foto: Norma van der Horst

Sinds 1884 is er veel veranderd. Er rijdt inmiddels geen Blauwe Engel meer, maar een gloednieuw treinstel van Arriva: de ‘ Rode Spurt’. Toch is er ook veel hetzelfde gebleven: Loppersum en Delfzijl hebben hun sfeervolle oude stationsgebouwen weten te behouden en dagelijks verbindt de trein Delfzijl met de hoofdstad van de provincie Groningen. Het traject Groningen Delfzijl is tot nu toe nog nooit geconfronteerd geweest met het verschijnsel van straatmuzikant in de trein. Daarom weet conducteur Harm Pijper zich in het begin ook geen raad met de flamboyante dame Olga die zijn treinstel beklommen heeft en die zichtbaar voorbereidingen treft voor een – te oordelen naar de enorme koffers die ze met zich meezeult – groots concert of optreden. Eigenlijk is conducteur Pijper nogal verstoord. Hij houdt niet van verrassingen. Hij is een nauwgezette man, van de ouwe stempel. Ja, en daar is hij niet weinig trots op. Hij is iemand, die erop toeziet dat mensen zich gedragen in ZIJN trein.

Regie
Just Vink

Tekst
Jo Willems

Spel
Gerdy Niehof (Olga)
Arno van der Heyden (Conducteur Harm Pijper)
Laurens van Lottum (Stan)

Productie
IVAK Delfzijl (Jacqueline Clements, Marina ter Wiel, Ellis Hendriksen e.v.a.)
m.d.a. Arriva

Techniek
Sjoerd van Dorp
m.d.a. Louwrens Ellens

Kostuums
Jacquelinen Clements en Marina ter Wiel
Arriva

Zie ook:
www.125jaarspoor.nl

Tot slot mijn eigen visie op Olga in een interview met het IVAK:

Olga zou oorspronkelijk gespeeld worden door een andere acteur en actrice. Maar die haakten af en Jacqueline Clements heeft mij toen benaderd, omdat ze op korte termijn iemand nodig had om Olga te regisseren. Eigenlijk was het dus de bedoeling, dat ik twee nieuwe spelers zou zoeken naast de leerling van de KTM opleiding uit Groningen. De eerste speler had ik snel gevonden. Dat was ik zelf. Ik vind spelen namelijk veel leuker dan regisseren. Ik heb in meerdere theaterproducties gespeeld (oa van Theater te Water, het Grand Theatre en de Voorziening). Maar ja… toen zaten we dus zonder regisseur. Gelukkig wilde Just Vink de regie op zich nemen. Jaren geleden heb ik van hem leren acteren bij Theater te Water en ik vond het een erg goed idee om juist hem bij deze productie te betrekken. Er zijn wel overeenkomsten tussen spelen op een boot en spelen in een trein. Het zijn beiden geen theaters, de ‘zichtlijnen’ zijn soms beroerd. Just heeft veel ervaring in het vinden van oplossingen voor theatraal ingewikkelde situaties. Olga is in feite een gewoon toneelstuk. Met een kop en een staart. Met herkenbare personages (conducteur Harm Pijper en scholier Stan Vegers), die een ontwikkeling doormaken en aan het eind van het stuk een andere kijk op de wereld hebben. Maar daarnaast is het ook een sprookje. Want Olga zelf is geen herkenbaar personage. Zij is een mythisch figuur, een fee, een soort Mary Poppins, die het leven van de conducteur binnen wandelt en op de kop zet. Ze lijkt aanvankelijk een Russische muzikante, maar misschien is ze toch eerder de personificatie van De Blauwe Engel. Een trein dus. Ze stapt in, vervult haar missie en stapt weer uit. Conducteur Harm Pijper, scholier Stan Vegers en het publiek blijven in verwarring achter. En dan volgt een verrassende en muzikale ontknoping… Het ‘gewone’ toneelstuk is daardoor vooral een ‘happening’ geworden. Een voorstelling die je moet ondergaan. Geschikt voor iedereen van 9 tot 90 jaar. Terwijl we door het prachtige Groningse landschap razen kijkt vrijwel niemand naar buiten. De focus is naar binnen gericht. Naar het vrolijke drama dat zich voltrekt voor het publiek, dat veertig minuten lang letterlijk en figuurlijk heen en weer wordt geslingerd in een rijdende trein. Voor de acteurs overigens een behoorlijke aanslag op de evenwichtsorganen. We zitten soms meer dan vijf uur in de trein om op te bouwen, voor te bereiden en het stuk twee keer te spelen. En dan is er nog de timing. De tussenliggende stations hebben een rol in het stuk. We moeten ons spel dus heel secuur timen op het traject. Dat was een flinke puzzel. En we hebben om die reden ook noodgedwongen dingen moeten schrappen. Maar we hebben ook dingen toegevoegd. Het oorspronkelijke stuk bevatte slechts één klein Russisch liedje. In overleg met schrijver Jo Willems zijn dat drie liederen geworden. Ik houd van muziektheater. Muziek kan de magie van theater -en in dit geval ook van het sprookje – vergroten. En dat is prettig om naar te kijken en te luisteren. Het verhaal is namelijk vrij serieus, maar we wilden toch een vrolijke voorstelling maken. En dat is volgens mij gelukt. Olga bezingt het leven van de conducteur op de melodie van een prachtig Russisch kinderliedje. De conducteur barst tegen wil en dank uit in een oud Russisch volkslied en blijkt ineens contrabas te kunnen spelen. Samen met Stan verzorgt hij het slotlied, waarvan de laatste toon samenvalt met de aankomst op station Groningen. Einde sprookje Blauwe Engel…

Harm Pijper blaast op zijn gouden fluit.
Foto: Pjotr Wiese